Cadw Gwenyn

Mae gan Gonwy hanes hir o gadw gwenyn yn dyddio oddeutu 1,000 o flynyddoedd yn ôl efallai, a gellir canfod cilfachau gwenyn mewn waliau ledled Dyffryn Conwy. Mae Siarter Frenhinol Tref Conwy yn cynnwys Ffair Fêl flynyddol Conwy, a chaniatawyd hynny gan Edward y Cyntaf yn y 13eg ganrif, ac yn ôl yr adroddiadau, prynodd ef gasgen o fêl yn y ffair.

Trwy helpu diwydiant cadw gwenyn sy’n egnïol, yn iach ac yn gyfrifol yn amgylcheddol, rydym ni’n gobeithio parhau â’r traddodiad, a sicrhau dyfodol da i’r gwenyn yng Nghymru hefyd. Rydym yn hyrwyddo arferion da, gwybodaeth gywir a hygyrch ar gyfer y cyhoedd, a gweithredu cymunedol.

Beth mae'r Gwenyn Mêl a'r Gwenynwyr yn ei wneud nawr?

Mae gwenynwyr wedi bod yn paratoi eu gwenyn ar gyfer y gaeaf ac wrth gwrs, mae’r gwenyn newydd fod yn dod ymlaen hefyd. Mae gwenyn mêl yn wahanol i’r mwyafrif o wenyn gan nad ydyn nhw’n gaeafgysgu, a bydd y gweithwyr yn clystyru gyda’r frenhines yn y dyddiau oeraf. Does dim dronau (gwenyn gwrywaidd) o gwmpas yn y gaeaf, ar ôl cael eu cyflafan yn yr hydref gan y gweithwyr (gwenyn benywaidd) pan nad oes gan y nythfa unrhyw ddefnydd pellach ar eu cyfer.

Mae tymheredd dyddiol yn gostwng yn araf ac mae'r dyddiau'n mynd yn fyrrach, felly mae llai o olau o gwmpas! Mae'r coed a'r llwyni yn colli eu dail a gyda'r eithriad nodedig o eiddew, mae argaeledd blodau sy'n cario neithdar a phaill wedi lleihau'n aruthrol. Hefyd, mae nifer y gwenyn sy’n chwilota am fwyd wedi lleihau hefyd, ond mae’r gwenyn yn dal i ddod allan o’r cwch ar ddiwrnodau llachar efallai i gasglu dŵr neu i wagio plisg paill.

Bydd y gwenynwyr wedi trin eu gwenyn er mwyn rheoli’r gwiddon varroa parasitig ac wedi gwirio bod gan eu cytrefi storfeydd digonol ar gyfer y gaeaf. Mae nythfa maint llawn yn debygol o fod angen o leiaf 20kg o storfeydd i ddod drwy'r gaeaf. Os nad oes digon o fêl wedi'i storio yn y diliau, yna gall y gwenynwyr ychwanegu ato trwy fwydo â surop siwgr crynodedig tan yn ddiweddarach ym mis Tachwedd a chyda fondant siwgr yn ystod misoedd oeraf Rhagfyr hyd at Fawrth. Bydd cychod gwenyn yn cael eu strapio i lawr a giardiau llygoden yn cael eu gosod.

Daw gwenynwyr yn ymwybodol iawn o’r tymhorau ac mae’r gaeaf yn amser da i lyncu cychod gwenyn segur ac i wneud fframiau ar gyfer y gwanwyn sydd i ddod. Amser i gael llyfrau cadw gwenyn da a breuddwydio am ddiwrnodau cynnes o haf yn llawn bwrlwm o bryfed ac arogl mêl a’r addewid o gnydau da yn y flwyddyn i ddod.